Асанов Қоңырбай
Асанов Қоңырбай 1936 жылы Қарағанды облысы, Жаңаарқа ауданының Түгіскен ауылдық кеңесіндегі «Коммунар» колхозында дүниеге келген.Әкесі Күйкенов Асан Кіші жүздің Жетіруынан тарайтын Жағалбайлы тармағынан. «Коммунар» колхозында қатардағы колхозшы болып еңбек етіп,1942 жылы Ұлы Отан соғысы кезінде әскер қатарына алынған. 1943 жылы елге қысқа мерзімде демалысқа келді де, қайтадан майданға аттанған.Сол жылдың аяқ кезінен хабар ошарсыз кетті. Шешесі Мәткен Елеусізқызы балаларын тәрбиелеп өсіріп, оқытып,колхозда еңбек етті де, шеше ғана емес, әке орнына әке болып, үлкен жолдан өтті.Сол еңбегінің игілігін де көрді. Балалар ер жетіп, жақсы азаматтар қатарына қосылды. Олардың әлпештеп, аялауының арқасында ұзақ жасап, отбасының, балаларының қызық-қуанышын көріп, 80-нен асып, беріректе дүние салған еді.Қонырбайдың анасы Мәткейдің шыққан тегі де елге белгілі жер болатын. Ар жағын айтпағанның өзінде туған ағасы Рамазан Елеусізов қазақ даласына талантымен, ерен еңбегімен танылып, атақты мерген болған адам. Құралайды көзге ататын мергеннің Орталық Қазақстан мен Бетпақдалада табаны тимеген жер кемде кем шығар. Әсіресе тіршіліктің нышаны сирек кездесетін өлі дүние сияқты шетсіз, аңын аулайды, беймәлім даланың адам өміріне қажетті сырларын ашады. Рамазан мерген әсіресе Ұлы Отан соғысы жылдарында кеңінен танылды. Оның ғажайып мергендігін естіген қазақтың ұлы ғалымдары Қ.Сәтбаев, К.Мыңбаевтар ол кісіні іздеп келіп танысқан. Соғыс жылдарында майдан қажетіне ет дайындау мақсатында Бетпақдаладағы «Қоғашық» деп аталатын жерде орналасқан метеоролгиялық станциядан мергенге арнайы орын дайындатып, аң аулатқан. Алматы қаласынан күн сайын арнайы ұшақ жіберіліп отырған.Сол ұшақ әр келгенінде 30-40 киік текесінің етін артып алып кетіп отырған.Бұл айтуға жеңіл болғанмен, бір адамға үлкен де абыройлы іс еді.Рамазан мергеннің өмір жолын зерттеп, оның асқан ерлік істерін көркем шығармаларына арқау еткен орыс жазушылары да болған. Аңшылық туралы көп жазған орыс жазушысы В.Зверевтің «по следам охотника» деген повесі Рамазан туралы жазылса, 1937 жылы «Правда» газетінде Ю.Долматовтың «Следопыт» деген көлемді мақаласы да мергенге арналған еді. Турасын айтқанда, Қоңырбайдың туған нағашысы өзінің ешкімге ұқсамайтын ерекшелігімен дараланған жан болатын. Асанов Қоңырбай орта мектепті 1945 жылы бітіріп шықты да, еңбекке ерте араласты. Сол кезде шоферлар даярлайтын 6 айлық курсты бітіріп, туған ауылы «Жеңіс» колхозына шофер болып орналасты. Ол кезде «Жеңіс» аудан бойынша шаруашылығы өркендеген миллионер колхоз болатын. Қоңырбай шаруашылықтың барлық жұмыстарына жастық жалынымен араласқан, алғырлығымен, абыройлы еңбегімен көзге түсті. Қолынан іс келетін азамат екенін көрсете білді.Сондықтан 1962 жылы колхоз совхозға айналған кезде қол еңбегін көп тілейтін жұмыстарды жеңілдететін инжинер болып тағайындалды. Бұл міндетті де мінсіз атқарды. Совхоз шаруашылығын өркендетуге зор үлесін қосқан азамат ретінде танылды. Жемісті еңбегімен қатар оқуын да жалғастырып, жоғары білім алу үшін ауыл шаруашылық институтына сырттай оқуға түсіп, оны 1968 жылы агроном экономист мамандығы бойыншы бітіріп шықты. Еңбекте үздік болып жүрген, іскерлігімен танылып жүрген жоғары білімді маманның еңбегі бағаланып, ол 1969 жылы совхоздың бас экономисі қызметіне тағайындалды. Бұл қызметінде де оның совхоз экономикасын көтерудегі жемісті еңбегі ескеріліп, 1970 жылы совхоз партия комитетінің хатшылығына сайланды.1971 жылы «Жеңіс» совхозы сол кездегі сегізінші бесжылдық қортындысы бойынша аса үздік табыстарға жеткені үшін Еңбек қызыл Ту орденімен марапатталды. Шаруашылықты осынша өркендеткені үшін малшылар механизаторлар, бөлімше басқарушылары, мамандары, партия, совет қызметкерлері КСРО-ның орденімен, медальдармен марапатталды. Совхоз директоры Ы.Жұмабеков, шопан С.Ысқақов Социалистік Еңбек Ері атағын алса, партком хатшысы Асанов Қоңырбай Еңбек Қызыл Ту орденімен марапатталды. Қоңырбай Асанов еңбектегі, ел басқарудағы осындай көрнекті істері бағаланып, аудан басшылығы оны 1972 жылы Карлы Маркс атындағы совхозға директор етіп жібереді. Бұл шаруашылықты табан аудармай 12 жыл басқарып, совхоз экономикасы мен мәдениетін көтеруге ауқымды-ауқымды жұмыстар атқарды, шаруашылық табыстар биігіне көтерілді. Ауданға, облысқа танымал іскер басшы, білікті азамат ретінде танылды. 1983 жылы Карлы Маркс атындағы совхоздан ауысып, аудан басындағы №43 ДЭУ жол құрылыс бөлімінің бастығы қызметін атқарады. Бұл мекемеде де абыройлы еңбек етіп, 1998 жылы жасына байланысты зейнеткерлікке шықты.
Пайдаланған әдебиет: «Шуақты еді жүрегі» Естеліктер.-Алматы: «Мария» 2006-208 бет.
